BOLŞEVİKLERDEN ELDE EDİLEN GANİMET İLE DİRENİŞ
Halife Kızılayak Bolşeviklere karşı yapılan mücadelede, Bolşeviklere ait iki gemiyi Amuderya nehrine batıracaktır. Bu batırdıkları gemilerden elde ettikleri silah ve mühimmat ganimetleri ile Bolşeviklerin kendilerine karşı direnişe geçecektir.
Gemilerden elde edilen mühimmat ile Bolşeviklere karşı direnişe
geçilmesi hadisesi her zaman üstü kapatılan bir gerçek hikâyedir.
Bu konuda anlatılan hikayelere birde ek olarak ispat
maiyetinde gemi penceresinin fotoğrafını paylaşmak istiyorum.
Bu parçayı Halife Kızılayak'ın askerleri Afgan topraklarına
kadar getirmiş ve ellerinde bir kanıt olarak taşımışlardır.
Konuya gelirse 1919-1941 Lebap vilayetinde Halife Kızılayak
önderliğinde, Afganistan'a kadar uzanan büyük bir direnişe geçerler. Çok
dağınık vaziyette yaşayan ve hatta bazıları göçebe olarak yaşayan Türkmen
halkını, Rus ordusuna karşı direnişe çağırmak, onları bu konuda bilgilendirmek,
elbette zor olacaktır.
Ama yine de bunu başaran Halife Kızılayak, özellikle Aşkabat
dolaylarında bulunan Göktepe kalesinin Rus birlikleri tarafından alınması
sonucu ciddi bir direnişin beklediğinin farkındadır.
Halife Kızılayak, Kızıl Ordu’nun bölgesine gelmemesi için
tüm ileri gelenlerini toplayarak savaşa elverişli gençleri silahlandırmaya ve
onlara silah ve savaş hakkında olabildiğince bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Rusların Orta Asya’yı işgali döneminde bölgede varlığını
koruyan ve hâkimiyet davası güden Buhara Emirliği, Türkmenlerin Ruslara karşı
verdiği bağımsızlık hareketinde, Türkmenlere destek vermesi bir yana Amu
Derya’dan üzerinden gemilerle Rus askerlerine silah taşıyan gemilere göz
yummuştur.
Neyse ki Halife Kızılayak Kerki'den Tirmiz'e kadar olan
Amu-Derya bölgesini denetleyen ve aynı zamanda bölgede isyancılarla çatışan
birlikleri takviye eden Amu-Derya
donanmasına bağlı iki gemiyi batırmayı başarırlar. Amu Derya’da batırdıkları bu
gemiden elde ettikleri silah ve mühimmatla iyice güçlenen Halife Kızılayak
kuracağı ordusu için de büyük bir lojistik güç sağlamıştı.
Oysa söz konusu filonun görevi, bölgeyi gözetleyecekler
düşman güçlerinin hareket etmesine izin vermemek ve ateş açarak düşmanın her
türlü manevrasını engellemekti. Aynı zamanda Kerki yahut Tirmiz hisarlarına
saldırılması halinde, ateş açarak basmacı direnişçilerin güçlerinin ortadan
kaldırılmasına yardımcı olmaktı.
Kime niyet, kime kısmet. Halife Kızılayak işgalci Rus
ordusunu kendi silahı ile vurmayı başarmıştır.
Bu gemilerden elde ettiği silahlarla güçlenen Halife
Kızılayak 1919 Lebap vilayetinde de iki ayrı büyük cephe kurar.
Bunlardan birinci cephesi Alim Han Mahdum başkanlığında,
Kemal Serdar, Çoyan Serdar, Rüstem Serdar, Gavdar Serdar, Gurban Ganocak
Serdar, Çari Gorruk Serdar, Molla Hudaynazar, Nurcan Memet, Gılıç Mergen ve
Aman Serdar’dan oluşuyordu.
Aynı zamanda, Göktepe’de mağlup olan akrabalarına yardım
amacıyla Aziz Mahdum ve Yunus Mahdum başkanlığında Karakum Çölün’e askerler
göndermiştir.
İkinci cephe ise Pelverd bölgesinde Hacı İşan Baba başkanlığında
binlerce askerlerden oluşan cephedir.
(Kay) 1919 Aralık sonu: Basmacılar, direnişçiler, Fergana
Vadisi'nde Madamin Şir Muhammed, Nur Muhammed Ergaş ve Hal Hoca'nın,
Amu-Derya'da Cüneyd, Balabay, Han Mahsum'un ve Zarafşan Vadisi'nde ise Sultan
Bek'in komutası altındaydılar.
Kaynaklar: Basmacılar sayfa: 122
Üstadın Duası Türkistan Ereni Halife Kızılayak
(Derleyen: Muhammat Osman Mahdum)
